Tojewski |
Wysłany: Sob 20:23, 27 Lis 2010 Temat postu: |
|
Witam,
Po to byśmy mogli sięgać głęboko, ujmując temat niekonwencjonalnie
i precyzyjnie musimy pisać, wiedząc jak stosować w poezji rym i rytm.
Temat można ująć prosto i płytko bądź szeroko idąc głębiej.
To samo dotyczy rymów
Rymy płytkie są z w uproszczeniu - jednosylabowe.
Rymy bogate - zwane głębokimi są dwu- lub trzysylabowe.
Spośród ogółu zbioru rymów częstsze są rymy żeńskie - przypadające na przedostatnią sylabę, niż męskie - przypadające na sylabę ostatnią.
W poezji najistotniejsza jest funkcja instrumentacyjna rymu polegająca na
zrytmizowaniu tekstu i nasyceniu go dźwiękiem.
Poczytaj K.I. Gałczyńskiego - jego pieśni i inne - jak po mistrzowsku stosując różne techniki stylistyczne - nadaje wierszom płynności, dźwięczności i ekspresji.
Rymy natomiast tym lepsze im bogatsze im szerszy jest ich zakres współdźwięczności.
Rymy głębokie , czy też bogate mogą być typu żeńskiego
np. brzeszczot - pieszczot, lustrami - ustami, chrząszcze - gąszcze
dumy - dżumy
lub typu męskiego np. pan - plan, błysk - pysk
Rymy bogate nie poprzestają na jednej sylabie ale powtarzają większą część wyrazu np. ognisko - nisko, stropy - stopy, kukułeczka - kółeczka
Rymy głębokie - wzbogacają wiersze wychodząc poza granice ustalone przez miejsce akcentowanej samogłoski np. gołębie - głębie. Rozszerzają więc rymy głębokie przestrzeń współdźwięczności.
TT/ |
|
Torn |
Wysłany: Śro 18:51, 29 Paź 2008 Temat postu: |
|
Co można o rymach powiedzieć?
Dość dużo, jednak w zarysie to jest tak:
Są następujące układy rymów:
1. Podział rymów ze względu na układ rymujących się w strofie wyrazów
- rymy parzyste
układ aa, bb, cc - rymują się wyrazy kolejnych wersów np. Gdy je mówimy (a) Proste słyszymy (a) W strofy bajek wkładane (b) Dzieciom do czytania (b)
- rymy nieparzyste, bądź przeplatane
układ ab ab gdzie rymują się wyrazy co drugiego wersu
- rymy okalające (abba)
Przykład rymów parzystych:
O ludziach cokolwiek myślimy, (a)
Inaczej niż myślimy czynimy; (a)
Nie masz dla człowieka rzeczy, (b)
Której by nie miał na pieczy. (b)
Przykład rymów nieparzystych:
Jakże tu nie opiewać wysokiego drzewa, (a)
Co słońce go maluje jasnym promieniem, (b)
Gdy gałęziami się po horyzont rozlewa, (a)
Czaruje, jednoczy i spaja swym istnieniem. (b)
Przykład rymów okalających:
Jesteś tuż obok, choć z tropu zbity, (a)
Jeszcze nie pewien przyszłej miłości, (b)
Ledwo co godzien jej wspaniałości, (b)
Mało co jawny w niepewności skryty.” (a)
- rymy nieregularne - gdzie wyrazy rymujące się nie tworzą żadnego układu
A jeśli mówimy o rodzajach rymów to są następujące :
Zawsze ścisły związek mają rymy z akcentem w polskiej poezji
Podział rymów ze względu na rodzaj akcentu w wyrazie rymującym się
- żeńskie - w zasadzie najczęstsze
Tworzą je wyrazy wielosylabowe, a akcent pada na drugą sylabę od końca
Posługują się one akcentem na przedostatnią sylabę (paroksytoniczne)
, np. swoboda - pogoda, występują w wierszu sylabicznym
- rymy męskie : wykorzystujące akcent oksytoniczny, czyli na ostatnią sylabę. Tworzą wyrazy jednosylabowe, w których akcent pada na ostatnią sylabęod końca (cały wyraz)
Przykładem może być: słoń - broń, dąb - głąb
- rymy daktyliczne (stosunkowo rzadko występujące), wykorzystujące akcent proparoksytoniczny, czyli na trzecią sylabę od końca, np. wodziłbyś - dobiłbyś, przeczysta - pełnokrwista, zakochać - rozszlochać
Biorąc pod uwagę umiejscowienie rymów wyróżniamy :
- rymy końcowe - spotykane najczęściej a umieszczone na końcu wersu
- rymy wewnętrzne - umiejscowione w środku wersu - najczęściej są to rymy średniówkowe
- rymy inicjalne - rzadko spotykane, a umieszczony na początku wersu
Inne rymy :
- rymy określane jako dokładne, np. modzie - brodzie, znoju - powoju
- rymy niedokładne
Tu wyróżniamy np. asonans - to rym oparty na identyczności samogłoskowej, np. targ - próg. Stosowane powszechnie w poezji dwudziestolecia międzywojennego, obecnie często występujące w wierszu wolnym
- rymy gramatyczne - utworzone z wyrazów, których współbrzmienie wynika z takich samych końcówek gramatycznych (np. dwa rzeczowniki:
poręczami - paradami, owady - posady, lub dwa czasowniki: widzimy - dzielimy, godzi - wodzi)
- rymy niegramatyczne utworzone z wyrazów należących do różnych kategorii gramatycznych lub różniących się formą gramatyczną (np. liczbą, czasem, przypadkiem, osobą), np. chwili - umili, minę - perzynę
-rymy bogate - obejmują wiele głosek (zwycięstwa - męczeństwa)
- rymy składane - kubrak lub brak, kanie - na nie,
- rymy banalne (częstochowskie) - stromizna - mielizna, kocham - szlocham
- rymy wyszukane, egzotyczne - powstałe poprzez unikalny dobór wyrazów: garby - zmarł by, znał cię - kształcie, pytonów - partenonów
Monorym - to ten sam rym występujący we wszystkich wersach określonego wiersza
Pantorym - to taki utwór wierszowany lub jego część, którego wszystkie, lub prawie wszystkie wyrazy rymują się z innymi, np.
Biegł ścieg. Legł śnieg
Wóz wrósł. W płóz szus
W myśli bieg, kos szedł
A znad chmur - as dur
Gdy mówimy o wierszu białym to wiedzieć musimy, iż pozbawiony on jest rymów. Jako pierwszy zastosował go Jan Kochanowski w "Odprawie posłów greckich". Bardzo częsty w poezji współczesnej |
|